Ludgersymposium 22 oktober 2021

Ludger en onze tijd.

In oktober 2021 kwamen ruim honderd mensen uit Nederland en de buurlanden naar het Ludgercollege in Doetinchem om deel te nemen aan het Ludgersymposium. Aan het einde van de dag werd de eenmalige Ludgerglossy gepresenteerd. Een terugblik.

Het afwisselende programma deed recht aan de brede invloed die Ludger op het leven in zijn werkgebied aan weerszijden van de huidige Duits-Nederlandse grens heeft gehad. De aula was corona-proof ingericht. Aan de zijkant was een bescheiden tentoonstelling met informatie, literatuur en andere Ludgergerelateerde zaken. Bij de koffie werd Ludgergebak met een afbeelding  van de Ludgergans gepresenteerd.

De voorzitter van de LudgerKring, Gerard Bomers, opende de dag en heette de aanwezigen met het oog op de gasten uit Duitsland welkom in het Duits. Hij betreurde de afwezigheid om gezondheidsredenen van Franz Becks, Rudolf Liudger Schütz en Wolfgang Suwelack, alle drie zeer met de Ludgerkring verbonden. De laatste steunt het tot stand komen van het Ludgerpad met een aanzienlijke financiële bijdrage. Daarna gaf Bomers de leiding over aan Noel van Cleef, de dagvoorzitter.

De burgemeester van Aalten, Anton Stapelkamp, sprak kort namens de gemeenten waar het Achterhoekse deel van het Ludgerpad doorheen loopt. Burgemeester Bouman, Doetinchem, sprak vanuit regionaal en Euregionaal perspectief over Ludger. Een grens is het einde van een gebied, maar ook het begin van een ander. Als er de wil is elkaar te verstaan, hoeft een grens geen belemmering te zijn. Zoeken naar verbinding is in deze tijd van individualisering een onmisbaar hulpmiddel. De boodschap van Ludger heeft aan beide kanten van de grens vruchtbaar gewerkt.

Twee kerkhistorici, Sven Meeder en Redbad Veenbaas, wierpen elk hun eigen licht op de missie van Ludger. Meeder belichtte de spanning van de kerkmens Ludger met zijn wereldlijke baas, Karel de Grote. De laatste wilde zijn macht uitbreiden, Ludger het heil van de mensen veiligstellen. “Ludger kwam met een boek in zijn hand, niet met een zwaard.” Ze hadden elkaar nodig, maar dat riep wel spanningen op.
Veenbaas, sprekend over de Heliand, keek vanuit het perspectief van de Friezen en Saksen. In welke wereld kwam Ludger terecht en wat is daarvan nu nog te merken? De Heliand is een vrucht van de kruisbestuiving van Christendom en Saksische cultuur.
Zie voor de inleidingen van beide sprekers de site van de Ludgerkring, Ludgers missie en Kerstening en Heliand .

                      prof. Erik Borgman

Prof. Erik Borgman herkent in onze tijd de problematiek die Ludger ontmoette. We leven niet in een tijdperk van verandering, maar in een verandering van tijdperken. Kunnen we nog op de oude manier doorleven, en wat is goed en wat kwaad? Bij Ludger ging het om de overgang van een natuurgodsdienst naar het christendom, plus die van vrije stammen naar onderdanen van een vreemde koning. Waar vind je inspiratie bij zo’n transitie? In zijn toespraak: ‘Het verleden als toekomst: De inspiratie van Ludger’ gaat het niet alleen om wat wij van Ludger kunnen leren, maar ook waar Ludger zijn inspiratie vandaan haalde. Hij wees op het belang van onderwijs. Ludger vond zijn inspiratie vooral in de boodschap van de Bijbel, zoals die werd beleefd in de eerste christelijke gemeenschappen.

          Priester Heinz-Georg Surmund

Naast deze meer historische verhalen waren er voordrachten over hoe en wat er van Ludger nog voortleeft in onze tijd. Heinz-Georg Surmund, emeritus-priester uit Münster, lange tijd werkzaam in aartsbisdom Utrecht, deed dat voor het Duitse werkgebied van Ludger. In naamgeving en traditie neemt Ludger daar nog steeds een belangrijke plaats in, vooral in Münster, Billerbeck en Werden, als de brenger van een blijde boodschap. Hij eindigde zijn voordracht met een lied, over ‘de voeten van de vreugdebode die goed nieuws brengt’. Lees zijn verhaal met de mooie gebeds- en liedtekst op Ludger vandaag .

In Streekmuseum Het Smedekinck in Zelhem komt de lokale betekenis van Ludger naar voren. Evert van den Born, voorzitter van het museum, lichtte in woord en beeld de relatie ‘Ludger – Zelhem – Smedekinck’ toe. In Zelhem bouwde Ludger waarschijnlijk zijn eerste kerkje in de Achterhoek. Op het museumterrein is een replica gebouwd, in het museum is een gedeelte gewijd aan Ludger. Naast een Ludgerbibliotheek is er een multimediale escaperoute waarmee deelnemers meer aan de weet komen over Ludger. Zo blijft naast de herinnering aan het meer recente plattelandsverleden ook die aan het langer geleden geloofsleven bewaard.

Op grotere schaal doet Het Catharijneconvent dat voor de religieuze kunst en cultuur van Nederland. Pia Verhoeven, erfgoedspecialist van dat museum, liet in haar voordracht ‘Langs het Ludgerpad: de erfenis van kerken in deze tijd’ zien welke vragen daarbij komen kijken.
Haar verhaal: Erfenis van kerken .

Voor het spoor van Ludger door de Achterhoek nam Eddy Ivens ons mee langs het Ludgerpad, dat nu met diverse uitstapjes van Zutphen tot de Duitse grens loopt. Hij vertelde over ontstaan en groei, en over verdere plannen, over de grens tot aan Münster. Meer informatie is te vinden via de website van de Ludgerkring .

Na  deze voordrachten overhandigde Jasper van de Bovenkamp, eindredacteur van de Ludgerglossy, het eerste exemplaar aan Gerard Bomers.

Honorarkonsul van Münster, de heer Eduard Hüffner, sloot daarna de dag. Hij sprak zijn waardering en dank uit voor dit grensoverschrijdend initiatief. Het paste in de lijn van Ludger, die zich ook niet door grenzen liet tegenhouden.

Gerard Bomers dankte tenslotte alle sprekers, medewerkers en vrijwilligers die hadden geholpen de dag tot een succes te maken. Iedereen kreeg de glossy aangeboden, indien gewenst samen met een kop en schotel van het Ludgercollege.

De Ludgerkring kijkt terug op een geslaagde dag en de uitgave van een mooie glossy met als rode draad: de belangrijke rol die Ludger heeft gespeeld in het verbinden van mensen over grenzen van streek, cultuur en religie heen. Deze erfenis leeft op vele manieren voort.
Die traditie, oud of nieuw, kwam o.a. ook tot uiting aan het begin van de lunch, toen blazers van D’Olde Roop de melancholieke klanken van hun midwinterhoorns lieten horen. En tijdens de theepauze bracht zanggroep GoedVolk enige liederen in het Achterhoeks ten gehore. Ludger zou het gewaardeerd hebben, die hield wel van liederen in de eigen taal!

Jos Droste